Economy, Premium, Business, First: «ταξικός» διαχωρισμός στον αέρα
Economy, Premium, Business, First: «ταξικός» διαχωρισμός στον αέρα
Οι επιβάτες μιας πτήσης μοιράζονται τον ίδιο περιορισμένο χώρο για κάποιες ώρες, ανεξάρτητα από το ποιοι ή τι είναι στο έδαφος. Ένας κοινός θνητός μπορεί να βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα μακριά από κάποιον celebrity. Αναπνέουν τον ίδιο ανακυκλωμένο αέρα. Ίσως ακουμπάνε μεταξύ τους οι αγκώνες τους. Τρώνε το ίδιο σνακ. Για λίγες ώρες, είναι ίσοι…
Κι όμως, μπορούν να ξεχωρίσουν, ανάλογα με το πόσο βαθιά έχουν σκοπό να βάλουν το χέρι στην τσέπη. Οι αεροπορικές εταιρείες έχουν φροντίσει να δημιουργήσουν τα κατάλληλα «προϊόντα» ώστε όσοι ενδιαφέρονται να έχουν μια μεγαλύτερη άνεση στο ταξίδι ή όσων το κοινωνικό και οικονομικό status το απαιτεί, να μπορούν να ξεχωρίσουν από τους «άλλους».
Καλώς ήρθατε στον «ταξικό διαχωρισμό» στον αέρα.
Οι «τάξεις»
Στον αέρα τα πράγματα είναι κάπως πιο απλά από ότι στο έδαφος. Αναφέρω τον όρο «τάξη» όχι με την κοινωνιολογική έννοια, αλλά ως μετάφραση του διεθνούς αγγλικού όρου “class” ή πιο σωστά “class of service”. Στην ελληνική καθομιλουμένη επικρατεί ο όρος «θέση» τον οποίο θα χρησιμοποιήσω στη συνέχεια. Έχουμε λοιπόν τις εξής θέσεις στα αεροσκάφη:
Economy – Οικονομική θέση
Αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία των καθισμάτων στα αεροσκάφη, ενώ σε εταιρείες χαμηλού κόστους είναι η μοναδική προσφερόμενη. Ανάλογα με τον τύπο του αεροσκάφους υπάρχουν δύο τομείς σε διαμόρφωση 2-2 (σε ελικοφόρα ή μικρά τζετ) ή 3-3 (σε μεσαίου μεγέθους τζετ) θέσεων, ή τρεις τομείς στα μεγάλα αεροσκάφη σε διαμόρφωση 2-4-2 ή 3-3-3 ή ακόμη και 3-4-3 θέσεων.
Premium economy – Αναβαθμισμένη οικονομική θέση
Είναι μια εξελιγμένη οικονομική θέση και βρίσκεται αποκλειστικά σε μεγάλα αεροσκάφη με δύο διαδρόμους. Τα καθίσματα είναι μεγαλύτερα από αυτά της οικονομικής θέσης, πλατύτερα και με μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των σειρών. Η διάταξή τους είναι αραιότερη από ότι στην οικονομική θέση, συνήθως δε σε χωριστό τμήμα του αεροσκάφους.
Business class – Διακεκριμένη θέση
Όλες οι μεγάλες αλλά και πολλές μεσαίες εταιρείες διαθέτουν θέσεις business class, ακόμη και σε μικρά αεροσκάφη που εκτελούν κοντινές πτήσεις. Ο τύπος του καθίσματος διαφέρει, ανάλογα με την εταιρεία και το αεροσκάφος. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες στα μεσαίου μεγέθους αεροσκάφη για πτήσεις εντός Ευρώπης διαθέτουν για business class καθίσματα όμοια με την οικονομική, στην ίδια διαμόρφωση, κρατώντας κενή τη μεσαία θέση. Στα μεγάλα αεροσκάφη που εκτελούν μακρινά δρομολόγια τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά: τα καθίσματα είναι πολύ μεγαλύτερα, μετατρέπονται σε οριζόντια κρεβάτια, και προσφέρουν εξαιρετική αίσθηση άνεσης αλλά και απομόνωσης.
First class – Πρώτη θέση
Πρόκειται για τα κορυφαία προϊόντα που προσφέρουν οι μεγάλες εταιρείες για μακρινές πτήσεις. Οι θέσεις γίνονται οριζόντια κρεβάτια, υπάρχει άπλετος χώρος για φαγητό και εργασία, ενώ διαρκώς κάνουν την εμφάνισή τους πραγματικές υπερπαραγωγές με κλειστές καμπίνες, διπλά κρεβάτια κλπ. Οι θέσεις είναι λίγες, σπάνια υπερβαίνουν τις οκτώ, βρίσκονται πάντοτε στο μπροστινό μέρος του αεροσκάφους και διαθέτουν πάντοτε το καλύτερο σέρβις.
Μία σημείωση για την first class στις ΗΠΑ: τα αεροσκάφη που εκτελούν πτήσεις εντός της χώρας δεν διαθέτουν business class αλλά first class, η οποία δεν είναι παρά μια καλή premium economy. Σε λίγες μόνο περιπτώσεις, στις transcontinental πτήσεις JFK-LAX και JFK-SFO, κάποιες εταιρείες διαθέτουν first class εφάμιλλη μιας καλής international business class.
Η «εμπειρία χρήσης»
Δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί και να συνοψιστεί σε μερικές γραμμές η αίσθηση που θα αποκομίσει κάποιος ταξιδεύοντας στις παραπάνω κατηγορίες θέσεων. Πέρα από το προϊόν αυτό καθεαυτό, δηλαδή το κάθισμα, τεράστιο ρόλο παίζουν και άλλοι παράγοντες όπως η διάρκεια της πτήσης, η πληρότητά της, οι λοιπές παρεχόμενες ανέσεις και ο σωματότυπος του επιβάτη. Χωρίς να εξειδικεύσουμε κάθε δυνατό συνδυασμό των παραπάνω, μπορούμε να πούμε σε γενικές γραμμές τα εξής:
Στην οικονομική θέση η εμπειρία χρήσης είναι στην καλύτερη περίπτωση μέτρια. Τα καθίσματα δεν είναι φαρδιά, η ανάκλιση είναι μικρή και το σέρβις όχι κάτι ιδιαίτερο. Σε μικρές και μεσαίες πτήσεις τα πράγματα είναι πιο εύκολα, το σώμα δεν προλαβαίνει να κουραστεί πολύ. Όμως σε μεγάλες και πολύ μεγάλες πτήσεις το αίσθημα περιορισμού είναι πολύ πιο έντονο, ειδικά αν η πληρότητα είναι μεγάλη.
Στην premium economy σε μεγάλες πτήσεις η αίσθηση είναι σαφώς καλύτερη από την οικονομική. Τα φαρδύτερα καθίσματα και η μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους προσδίδουν άνεση, ενώ η μεγαλύτερη ανάκλιση βοηθά σε καλύτερη και ευκολότερη ξεκούραση. Το σέρβις είναι συνήθως καλύτερο από την οικονομική θέση.
Στη business class εντός Ευρώπης η αίσθηση είναι αρκετά καλύτερη από την οικονομική, λόγω της κενής μεσαίας θέσης και του καλύτερου σέρβις, ενώ κατά τα άλλα τα καθίσματα είναι όμοια με τα υπόλοιπα. Στη συνολική εμπειρία βοηθάει και η μερική απομόνωση του μπροστινού τμήματος. Μπορείτε να διαβάσετε ένα review για τη business class της Aegan Airlines για να πάρετε μια ιδέα.
Στη business class σε μεγάλες πτήσεις η αίσθηση είναι από πολύ καλή έως εξαιρετική. Οι θέσεις είναι αυτόνομες, γίνονται κρεβάτι για αρκετά άνετο ύπνο, και το σέρβις είναι συνήθως καλό. Δεν είναι όλες οι long haul business class καλές, και όλα παίζουν ρόλο. Ένα παράδειγμα εξαιρετικής εμπειρίας μπορείτε να διαβάσετε στο review της business class της ANA (All Nippon Airways).
Στη first class ο πήχυς είναι πολύ ψηλότερα. Δεν είναι μόνο τα καθίσματα ή τα σύγχρονα «διαμερίσματα» που ξεχωρίζουν από την business class, αλλά και το λεγόμενο soft product το οποίο είναι το σέρβις, ήδη από τη στιγμή που φτάνει κανείς στο αεροδρόμιο. Πολλές από τις αεροπορικές εταιρείες που εκτελούν μεγάλες πτήσεις επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου για το ποιά θα παρουσιάσει την πολυτελέστερη θέση με το πιο ευφάνταστο σέρβις. Μπορείτε να πάρετε μια ιδέα διαβάζοντας το review της θέσης “First Apartment” της Etihad Airways.
Το κόστος
Η οικονομική θέση είναι σχεδόν πάντοτε η φθηνότερη επιλογή. Το κόστος εξαρτάται από την εταιρεία, την απόσταση, την πληρότητα και το χρόνο αγοράς του εισιτηρίου. Είναι η πρώτη επιλογή που θα κοιτάξουν οι ταξιδιώτες, και η μοναδική για τους περισσότερους από αυτούς.
Αυτό που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι το κόστος των υπόλοιπων θέσεων σε σχέση με την οικονομική, και αυτό διότι πολλές φορές η διαφορά στην τιμή είναι τέτοια που δελεάζει τον ταξιδιώτη να ανέβει κατηγορία. Ειδικά στις μεγάλες πτήσεις όπου παρέχεται premium economy, η διαφορά σε απόλυτους αριθμούς από την οικονομική μπορεί να είναι διαχειρίσιμη έως και ευκαιρία. Μπορεί για παράδειγμα μία μακρινή πτήση να κοστίζει περίπου 800€ σε economy και 1.200€ σε premium economy. Ναι μεν η premium είναι 50% ή 400€ ακριβότερη, αλλά για πτήση πολλών ωρών αξίζει, εάν δεν είναι πολύ σφιχτό το budget.
Η business class είναι αισθητά ακριβότερη, και δικαιολογημένα διότι προσφέρει πολλά περισσότερα από τις άλλες, με εξαίρεση τις ευρωπαϊκές πτήσεις. Για παράδειγμα, μία πτήση προς Σαν Φρανσίσκο μέσω Λονδίνου μπορεί να κοστίζει περίπου 900€ σε οικονομική και 2.700€ σε business class. Η διαφορά στην τιμή είναι πολύ μεγάλη, αλλά η διαφορά στην άνεση είναι αντίστοιχα μεγάλη ειδικά σε μεγάλης διάρκειας πτήσεις.
Εκεί που τα πράγματα ξεφεύγουν εντελώς είναι στη first class. Δεν υπάρχουν όρια και ντροπές εδώ, κάθε εταιρεία ζητάει ό,τι θέλει. Αυτές οι θέσεις προορίζονται για τα πραγματικά χοντρά πορτοφόλια, για εκείνους που δεν συμβιβάζονται με τίποτε λιγότερο, για celebrities κλπ. Δεν υπάρχει κανένα νόημα σύγκρισης με τις άλλες θέσεις πλην της business, αλλά και με αυτή οι διαφορές στην άνεση είναι παραπάνω από αισθητές.
Στο σημείο αυτό οφείλω να υπενθυμίσω ότι πολλές business class αλλά και αρκετές first class είναι διαθέσιμες με χρήση μιλίων, με αποτέλεσμα το κόστος να είναι απολύτως προσιτό. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει μίλια από το πρόγραμμα Miles+Bonus της Aegean Airlines για να ταξιδέψει στην first class της Lufthansa, και να απολαύσει ένα εξαιρετικό προϊόν με ελάχιστα χρήματα.
Τι αξίζει και τι όχι
Σε γενικές γραμμές, συνεκτιμώντας και άλλες παραμέτρους πέρα από το κόστος, μπορώ να πω ότι σε μεγάλα ταξίδια το πραγματικό value for money είναι η premium economy. Έχω ταξιδέψει σε τέτοια με British Airways από Λονδίνο προς Λος Άντζελες και από Σικάγο προς Λονδίνο, και πραγματικά άξιζε. Αντίστοιχο προϊόν προσφέρουν σχεδόν όλες οι αεροπορικές εταιρείες, οπότε οι επιλογές είναι αρκετές.
Η business class αξίζει και με το παραπάνω σε μεγάλα ταξίδια, εφόσον είναι καλό το προϊόν. Ταξίδεψα από Λονδίνο προς Λος Άντζελες με American Airlines, σε business class και έμεινα πάρα πολύ ευχαριστημένος.
Πέρα από τις αναβαθμισμένες θέσεις, η οικονομική αξίζει στα καινούρια αεροσκάφη των εταιρειών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Είχα ταξιδέψει από Ντόχα προς Κουάλα Λουμπούρ με Boeing 777-300 της Qatar Airways σε economy και έμεινα πολύ ευχαριστημένος μετά από οκτώ ώρες πτήσης. Η επιστροφή από Κουάλα Λουμπούρ προς Ντόχα ήταν σε Airbus A330-200 και ήταν αισθητά χειρότερη εμπειρία (μικρή ανάκλιση, στενό κάθισμα). Θέλει προσοχή η επιλογή πτήσεων, καλό είναι να γίνεται και με κριτήριο το αεροσκάφος.
Τέλος, ο αεροπορικός ταξιδιώτης που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να παρακολουθεί στενά τις προσφορές των εταιρειών. Πολλές φορές οι προσφορές είναι τέτοιες που αποτελούν πρόκληση. Ο στόχος είναι πάντοτε η μεγαλύτερη δυνατή άνεση με το μικρότερο δυνατό κόστος, και οι ευκαιρίες δεν λείπουν.